Lipoedeem

Heb je een pijnlijk, gezwollen gevoel in je benen, is de huid van je (scheen)benen erg gevoelig en heb je veel last van sinaasappelhuid ofwel cellulitis? Nemen je klachten, vooral bij warmte, in de loop van de dag toe, ben je moe en is lichamelijke inspanning moeilijk? En heb je voor je onderlichaam een veel grotere kledingmaat dan voor je bovenlichaam? Mogelijk heb je dan lipoedeem. Lipoedeem (spreek uit als liepeudeem) betekent letterlijk vetzwelling. Er sprake van een ongelijkmatige vetverdeling over je lichaam.

Kenmerken en symptomen

• vetophoping op vooral heupen, bovenbenen en knieën soms ook bij de enkels en armen; 
• zwaar gevoel in de benen;
• pijn in de (opgezwollen) benen;
• cellulitis (sinaasappelhuid);
• snel blauwe plekken;
• problemen bij het lopen (door schurende huid);
• gewrichtsproblemen (vooral knie);
• gewichtsproblemen, zonder aanwijsbare oorzaak;
• de kledingmaat van het bovenlichaam en onderlichaam kunnen twee tot drie maten verschillen;
• vermoeidheid, lichamelijke inspanning is moeilijk;
• pijn bij aanraking van de huid;
• snelle overbelasting van het lichaam.

Lipoedeem is een pijnlijke, chronische ziekte. Er is een stoornis in de aanmaak van vetweefsel. Bovendien is de afvoer van vocht via de lymfvaten niet optimaal. Gevolg is een onderhuidse ophoping van vet en vocht. Als lipoedeem niet wordt behandeld, ontwikkelt lymfoedeem (vochtophoping) zich ernaast in een periode van vijftien jaar. Overgewicht versnelt dit proces en vergroot de gezondheidsrisico's. Vaak is er ook een combinatie met spataderen.

Het is belangrijk dat lipoedeem in een vroeg stadium wordt ontdekt. Dat biedt de beste mogelijkheden om verergering of complicaties tegen te gaan.

Lipoedeem kent verschillende stadia, waarvan de kenmerken variëren van een zachte huid en een figuur dat de ziekte enigszins toont tot een huid die walnootachtig oogt en benen met een sterk afwijkende vorm. Lipoedeem vormt voor veel vrouwen een zware psychische belasting met vooral gevoelens van schaamte.

Oorzaken

Over het ontstaan van lipoedeem is nog veel onduidelijk. Wel is bekend dat de ziekte zich vrijwel uitsluitend voordoet bij vrouwen. En dat de ziekte niet wordt niet veroorzaakt door teveel eten. Erfelijke factoren spelen een belangrijke rol.

Vaak begint of verergert lipoedeem bij een hormoonwisseling, bijvoorbeeld in de puberteit of na een zwangerschap. Soms speelt de menopauze of een aandoening, zoals een schildklierafwijking, een rol.

Behandeling

Naast behandeling door een huidtherapeut schrijft een huisarts of specialist vaak steunkousen voor om extra vochtvorming tegen te gaan en de afvoer van lymfevocht te bevorderen. Je kunt voor het aanmeten van deze steunkousen een afspraak met ons maken.

Tips

• sport en beweging helpen de lymfvaten stimuleren;
• wandelen, zwemmen en gymnastiek (onder deskundige begeleiding) zijn zeer geschikt;
• sporten die leiden tot overbelasting of sporten met veel plotselinge bewegingen (bijvoorbeeld squash) zijn af te raden;
• lichamelijk zwaar werk wordt afgeraden;
• vermijd extreme kou en extreme hitte;
• voorkom insectenbeten;
• draag geen knellende kleding.

Het verminderen van eventueel overgewicht helpt, ook al zal de ophoping van vet en vocht op de aangedane plaatsen niet afnemen. Het is raadzaam een diëtist te raadplegen en die te laten overleggen met de behandelende huidtherapeut. Extra verzorging van de huid is raadzaam. Je huidtherapeut geeft graag advies. Een lipoedeem patiënt mag geen knedende massages ondergaan.